Bijna-gratis kinderopvang wéér uitgesteld: ‘Onvermijdelijk’

Het kabinetsplan om de kinderopvang bijna-gratis te maken wordt wederom met twee jaar uitgesteld. Eerst zou de opvang in 2025 bijna-gratis worden, toen werd het uitgesteld naar 2027 en nu staat het voor 2029 gepland. Dat is besloten in de onderhandelingen over de voorjaarsnota. 'Het geld wat hiermee bezuinigd wordt is nu simpelweg harder nodig in andere sectoren.'

Het vorige kabinet, Rutte IV, had al voornemen om de kinderopvang voor alle werkenden nagenoeg gratis te maken, maar stelde die plannen ook al uit. De reden hiervoor was dat de sector met personeelsproblemen kampte. In november zette het kabinet de plannen voor gratis kinderopvang in 2027 toch nog door, hoewel er toen ook sprake was van groeiende personeelstekorten in de branche.

Het nieuwe uitstel betekent een financiële meevaller voor het kabinet. Voor de invoering van bijna-gratis opvang was 2,9 miljard euro gereserveerd. Wij verzamelden reacties uit de branche.

Voor Werkende Ouders: teleurgesteld

Marjet Winsemius van Stichting Voor Werkende Ouders is teleurgesteld. ‘Het is het zoveelste hoofdstuk in het jojobeleid van de overheid. Hoe kunnen ouders nog vertrouwen op een overheid die keer op keer ouders teleurstelt? Als ik het positief bekijk, heeft de sector nu alle tijd om zich voor te bereiden en kunnen ze investeren in locaties en personeel. Dan hebben ze acht jaar de tijd gehad om zich voor te bereiden.’ Ondertussen wacht de stichting af hoe het kabinet het ingroeipad voor zich ziet. ‘Over hoe ze het geld gaan besteden in aanloop naar het nieuwe stelsel is nog niets bekend. We gaan ervanuit dat ze het geld inzetten in de vaste voet en de inkomenstabellen om in ieder geval de stappen naar 96 procent vergoeding te maken. We pleiten er ook voor om dan nu ook alle gemeentelijke regelingen gelijk mee te nemen in het nieuwe stelsel.’

BOinK: onvermijdelijk

Gjalt Jellesma van BOinK is niet verbaasd. Sterker nog, hij zag dit van mijlenver aankomen. ‘Als ik zag wat voor hindernissen er nog allemaal genomen moesten worden om de bijna-gratis kinderopvang in te voeren, was dit onvermijdelijk. Er wordt nu vanuit de overheid gecommuniceerd dat het personeelsgebrek hiervan de reden is, maar dit is slechts één kleine reden.’ Het heeft volgens Jellesma – nog meer – te maken met het feit dat zowel de Dienst Toeslagen als de sector er nog niet klaar voor is. Hij vervolgt: ‘Uitstel was onvermijdelijk. Bovendien is dit een keiharde bezuiniging. Het geld wat hiermee bezuinigd wordt is nu simpelweg harder nodig in andere sectoren. Dus ik kan nu zeggen dat ik teleurgesteld ben, maar het is allesbehalve een verrassing.’

BMK: verbijsterd

De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) laat op LinkedIn weten wél ‘zeer teleurgesteld’ te zijn. Karen Strengers, voorzitter BMK, zegt hierover tegenover KinderopvangTotaal: ‘De BMK is verbijsterd dat opnieuw de invoering van het nieuwe financieringsstelsel voor kinderopvang wordt uitgesteld. Dit is immers niet de eerste keer. (…) De belofte aan ouders en kinderopvangorganisaties wordt weer niet nagekomen.’

Ze vervolgt: ‘In de tussentijd heeft de sector niet stilgezeten. Kinderopvangorganisaties hebben geïnvesteerd in personeel, opleidingen en locaties om zich voor te bereiden op een groeiende vraag. Door het uitstel blijft die groei nu uit, terwijl de kosten oplopen en de toekomst opnieuw onzeker is. De overheid biedt geen investeringszekerheid terwijl organisaties wél klaarstaan om invulling te geven aan hun maatschappelijke opdracht. En op dit moment op steeds meer plekken in het land zelf bijna-gratis kinderopvang voor álle kinderen mogelijk maken. Als het toch 2029 wordt, laten we dan de extra tijd die uitstel oplevert benutten om kinderopvang toegankelijk te maken voor álle kinderen. Ook voor kinderen van niet-werkende ouders. Schaf de arbeidseis af! Dat is beter voor kinderen, ouders en de maatschappij. En het maakt het stelsel veel eenvoudiger. De sector heeft eerder bewezen heel veerkrachtig te zijn; dus deze vraag kunnen we aan.’

BK: verstandig besluit

In tegenstelling tot de BMK, vindt de Branchevereniging Kinderopvang (BK) het ‘een verstandig besluit, gezien de grote uitvoerings- en capaciteitsvraagstukken waar de sector voor staat’. Op hun website schrijven zij: ‘Een ingrijpende stelselwijziging als deze vraagt om een zorgvuldige voorbereiding en uitvoering. Zonder een stevige basis is het risico op fouten groot. Dat moeten we samen voorkomen. Dit is ook een belangrijke reden waarom uitstel onvermijdelijk was: de uitvoering is nog verre van geregeld. (…) Hoewel de krapte in de sector op sommige plekken op dit moment stabiliseert, zijn de prognoses op langere termijn zorgwekkend. De instroom van nieuwe pedagogisch professionals blijft achter en de behoefte aan opvang groeit in het nieuwe stelsel.’

De BK geeft wel aan dat ondernemers en ouders onzeker worden van telkens veranderende plannen, en plaatst daarom een kritische noot ten opzichte van de politiek. ‘Stop daarom met het invoeren van onrealistische, grootste plannen met een “big bang”. Wat nu nodig is, is rust, duidelijkheid en een realistisch groeipad.’

Cijfers over de sector

Op dit moment is er een tekort van zo’n 6000 medewerkers in de kinderopvang en dat is naar verwachting in 2033 gegroeid naar 42.000. In de aanloop naar een ander kinderopvangstelsel bestaat verder de kans dat de vraag zal stijgen, met prijsstijgingen tot gevolg. Ruim 900.000 kinderen maken nu gebruik van een een vorm van formele opvang zoals een kinderdagverblijf, peuteropvang, bso of gastouder.

Ook nog (een beetje) goed nieuws voor ouders

Toch is er nog een klein beetje goed nieuws voor ouders. De bezuiniging op de kinderopvangtoeslag in 2026 gaat niet door.
Dit na een lobby vanuit de kinderopvangakkoordpartijen en een negatieve uitspraak van de Raad van State. Het niet-indexeren van de maximum uurprijs in 2026 was een van de maatregelen in het hoofdlijnenakkoord om het ‘huishoudboekje’ van de overheid op orde te krijgen. De uurprijs wordt nu in 2026 alsnog geïndexeerd.